Leer je ego kennen

Ontdek je ego aan de hand van de vijf egotypes

Er waren eens vijf soldaten. Jaar in jaar uit zaten ze samen in de loopgraven aan het front, klaar voor de strijd. Altijd in opperste staat van paraatheid, tot de tanden toe bewapend. Zodra er een dreiging aan de horizon verscheen, sprongen ze tevoorschijn en deden ze waar ze goed in zijn. 

De frontsoldaten heetten Observer, Connector, Powerhouse, Carrier en Achiever. Alle vijf hadden ze dezelfde missie: hun meesters beschermen tegen pijn. Maar hun wapens, hun uitrusting, hun tempo en hun tactieken waren totaal verschillend. Zo leidde de Observer de aandacht af met creatieve ideeën. Nam de Connector de dreiging weg door de verbinding te zoeken. Dook de Powerhouse er juist met getrokken zwaard op af. Werkte de trouwe Carrier tot diep in de nacht door, terwijl iedereen al naar huis was. En tekende de Achiever minutieus de meest waterdichte aanvalsstrategieën uit.

Deze vijf frontsoldaten zijn de bewakers van ons ware, kwetsbare zelf. Zodra we ons bedreigd voelen, zetten we een frontsoldaat neer om onszelf te beschermen tegen pijn. 

Ooit zijn ook jouw frontsoldaten ontstaan. Ze werden de buffer tussen je buiten- en je binnenkant. Na al die jaren zijn je frontsoldaten zo natuurlijk gaan voelen, dat je bent gaan geloven dat je zo bent. Je bent vergeten dat er achter die stalen maliënkolder ook nog een ander stuk van jezelf is. Een stuk dat alleen niet meer zo makkelijk – want naakt en weerloos – naar buiten komt.

Mogen we even voorstellen

Als je druk ervaart, schrikt je ego en komt het in actie. Op die momenten zet je onbewust iets tussen jou en je hart om het te beschermen. Bijvoorbeeld een muur, een grap, een reddingsactie, een drama, een preek, een vuist of een claim.

Hoe jij dat precies doet, dat noemen we jouw ‘egotype’. Zo heb je het vroeger geleerd. En zo doe je het vaak nog steeds. Jouw egotype bepaalt je binnenwereld – hoe je denkt, voelt en dingen ervaart – en je buitenwereld – je gedrag.

Het ego is een taaie. Ook al is het slechts een deel van jou, het gedraagt zich soms alsof ‘ie de dienst uitmaakt. Alleen zonder dat je het in de gaten hebt. 

In dit artikel laten we je kennismaken met vijf verschillende frontsoldaten, of ‘egotypes’, zoals we ze bij UGURU noemen. 

Als eerste willen we je graag voorstellen aan de Observer – het creatieve brein van het gezelschap. Observers houden zich liever een beetje afzijdig van al het gedoe en al die ingewikkelde emoties in groepen. Ze beschouwen de wereld vanuit hun eigen veilige perspectief. 

Dan hebben we de Connector – de sociale vlinder van de egotypes. Ze weten precies hoe het met iedereen gaat en wat ze nodig hebben. Connectors, die wil je er altijd wel bij hebben. Maar wat vinden ze nou eigenlijk zelf? 

Vervolgens hebben we de Powerhouse – het egotype dat meteen opvalt in een groep. De onverschrokken leider, met een doelgerichte, pragmatische aanpak. Linksom of rechtsom, de Powerhouse zorgt dat het gebeurt. 

Dan de Carrier, het trouwe werkpaard van de groep. Loyaal en verantwoordelijk. Zoals Atlas, dragen ze de last van de wereld op hun schouders. Carriers zijn de types op wie je altijd kunt rekenen. 

En – last but not least – de Achiever – de perfectionist met een ijzeren wil. De topsporter van het stel, met een enorme drive voor succes. Achievers zijn bewonderenswaardig maar soms ook een tikkeltje intimiderend.

Zie je ze al een beetje voor je? Herken je ze in jezelf? Of in je homies? Hieronder geven we een beschrijving van de vijf types. Eerst waar het egotype in uitblinkt, dan wat het lastig vindt en tot slot wat het egotype te leren heeft. 

De Observer

Waar jij in uitblinkt
Je bent een creatief en origineel persoon met veel ideeën en idealen. Je observeert de wereld vanaf een afstandje, en je hebt een breed perspectief. Daarom zie je mogelijkheden die anderen niet zien. Je denkt out-of-the-box. Dit maakt je een interessante gesprekspartner; anderen steken er altijd iets van op. Je gedijt het best in gesprekken over de dingen die niet te persoonlijk zijn: de inhoud van je werk, toekomstplannen, wereldproblematiek, creatieve ideeën. Mensen praten graag met je en bewonderen je om je originaliteit, visie en creativiteit. 

Je neemt liever geen overhaaste beslissingen; er zijn immers zoveel perspectieven om te overwegen. Mensen moeten ook niet proberen je te forceren. Dat werkt averechts. Hoewel je vol dromen en ideeën zit, lukt het je niet altijd om ze van de grond te krijgen. Soms onderschat je risico’s of overschat je kansen. 

Wat je lastig vindt
Uit je gedachtenwereld stappen en contact maken met anderen is niet altijd gemakkelijk. Soms twijfel je of je er wel helemaal bij hoort. Je voelt je op een bepaalde manier niet helemaal thuis en welkom in groepen. Daarover praten, of je ware gevoel tonen, dat is echt heel ongemakkelijk voor je. 

Je rechtvaardigt jezelf met gedachten als: Mijn onafhankelijkheid is mijn grootste goed. Of: Ik hoef er heus niet bij te horen. Of: Gedoe en emoties kun je maar beter uit de weg gaan. Soms haal je jezelf naar beneden met gedachten als Niemand begrijpt me echt, dus wat heeft het voor zin om mezelf uit te leggen?

Wat je te leren hebt
Het is verleidelijk om in je vertrouwde gedachtenwereld te blijven. Maar als je wilt leren je meer te verbinden moet je eerst erkennen dat je gedachtewereld – naast een comfortabele en interessante plek – ook een ontsnapping aan de werkelijkheid is. En dat je moet leren jezelf te laten zien. Alleen dan kun je ontdekken dat je echt welkom bent, zonder iets te doen of te worden wat je niet bent. Je hoeft anderen niet te imponeren met je geniale ideeën of creatieve invalshoeken. Je bent welkom, gewoon omdat je bestaat. Je kunt leren om een betere balans te vinden tussen beschouwen en deelnemen. En om te durven echt deel te nemen, moet je leren jezelf als het ware ‘welkom te heten’, inclusief al je eigenaardigheden, frustraties en onzekerheden.

De Connector

Waar jij in uitblinkt
Je bent een echte verbinder. Voor jou hoort iedereen erbij. Je hebt een verfijnde sociale antenne en bent supergevoelig voor sfeer en stemming. Je hebt een bijzondere gave om mensen aan te voelen en je resoneert moeiteloos met de emoties van anderen. Als er in een groep iets speelt in de onderstroom weet jij daar haarfijn de vinger op te leggen.  Je vindt het gemakkelijk – en onweerstaanbaar – om je in anderen te verplaatsen.

Je kunt met iedereen goed opschieten. Zet jou in een kamer vol met mensen en je hebt in no time iedereen gesproken. Je bent meegaand en flexibel: wat goed is voor de groep, is goed voor jou. Je bent zorgzaam, hebt oprechte aandacht voor anderen en je kunt je goed aanpassen. De gevoelens van anderen zijn belangrijker dan die van jou. 

Wat je lastig vindt
Soms vragen mensen zich af wat jij nou eigenlijk zelf vindt en wil. Je bent zo bang om mensen pijn te doen en dan alleen te komen te staan dat jezelf niet eens afvraagt wat jij nou vindt. Je hebt eigenlijk geen idee. Als mensen je er naar vragen, antwoord je met ‘het maakt me niet uit’ of ‘beslis jij maar’. Wat je niet zo goed hebt geleerd is je eigen koers varen. Het is lastig voor je om jezelf te laten zien en uitgesproken te zijn als je niet echt weet wat je nou eigenlijk zelf vindt en wil. Laat staan dat je daar anderen mee confronteert.

Je kunt gedachten hebben als: Hoe valt dit in de groep? Of: Wat zou die en die ervan vinden? Soms saboteer je jezelf met gedachten als: Als ik maar niet in mijn eentje kom te staan. Of: Mijn mening doet er niet toe.

Wat je te leren hebt
Je groei ligt in het leren kiezen voor jezelf. Het punt is alleen dat je een diepe overtuiging hebt dat als je voor jezelf kiest, je anderen kunt kwetsen en je misschien wel afgewezen wordt. En dat is wel het laatste wat je wilt, want stel je voor dat ze je verlaten! Daarom moet je eerst de pijnlijke waarheid onder ogen zien dat je er in essentie – inderdaad – alleen voor staat. Je moet je eigen weg vinden, je eigen interesses ontwikkelen en je vleugels uitslaan. Wat jij te leren hebt is een betere balans te vinden tussen samen en apart. Je moet leren bij jezelf te zijn, ook als dat betekent dat je niet aan ieders verwachtingen kunt voldoen. 

De Powerhouse

Waar jij in uitblinkt
Als jij de kamer binnenkomt, dan gaat het licht aan. Je valt op, trekt de aandacht en hebt een natuurlijk gezag en leiderschap. Jij bent de persoon op wie mensen leunen in tijden van storm. Standvastig, besluitvaardig en taakgericht. Waar het bij de Connector om de relatie gaat, gaat het bij jou juist om de taak. Jouw kracht is om beslissingen te nemen en de boel van de grond te krijgen. Je dwingt respect af bij anderen en durft verantwoordelijkheid te nemen. Jouw diepste drijfveer is sterk zijn. Niet zozeer voor jezelf – al lijkt dat misschien wel zo – maar voor een hoger doel, bijvoorbeeld het succes van je team of het geluk van je gezin. Je houdt wel van een uitdaging. Linksom of rechtsom, jij zorgt gewoon dat het gebeurt. Door veel ruimte in te nemen, hou je anderen op afstand.

Wat je lastig vindt
Rekening houden met de gevoelens van anderen gaat niet vanzelf, je richt al je pijlen op de taak. Wat je niet hebt geleerd is je kwetsbaarheid laten zien. Jouw primaire behoefte is de hulp en steun van anderen, maar inherent aan dit egotype is dat je dit zelf totaal niet zo ervaart. Jij bent immers sterk en daarom heb je geen hulp nodig. 

Je rechtvaardigt jezelf met gedachten als: Ik kan alleen op mezelf vertrouwen. Ik kan het uiteindelijk het beste van iedereen. En ook al maakt dit je eenzaam, je houdt het patroon in stand met gedachten als: Ik heb geen echte zwakheden of kwetsbaarheden, dus waarom zou ik ernaar op zoek gaan?

Wat je te leren hebt
Je kunt pas echt iets leren als je hart weer opent, in eerste instantie naar jezelf. Misschien helpt het om aan jezelf te erkennen dat het vrij eenzaam is aan de top. En dat je weinig echt gelijkwaardige relaties hebt. Je moet de wereld weer leren vertrouwen. Laat andere mensen naast je staan en onderdruk je neiging om jezelf boven hen te verheffen. Je kunt daarom leren om een betere balans te vinden tussen kracht en kwetsbaarheid. 

De Carrier

Waar jij in uitblinkt
Je staat altijd voor anderen klaar en laat nooit iemand in de steek. Jij gaat gewoon naast iemand staan die het zwaar heeft, neemt de last over en legt hem op je schouders. Of je neemt een grote taak op je, die niemand anders wil. Grote verantwoordelijkheden zijn veilig bij jou en je voelt je er ergens ook door aangetrokken. Je bent een goede sparringpartner als het gaat om de grote menselijke thema’s van het leven, en je weet precies de juiste vragen te stellen, zonder het over te nemen. Anderen praten graag met je over alles wat er in hun leven speelt. Je neemt zelf weinig ruimte in voor je eigen persoonlijke gedachten en gevoelens. Je bent door en door loyaal, oerbetrouwbaar, en je zegt nooit nee.

Wat je lastig vindt
Omdat je van jezelf zoveel moet dragen, is er weinig plek voor lichtheid en plezier. Van doelloos genieten krijg je alleen maar een schuldgevoel. Je hebt weinig ruimte voor jezelf, als persoon. Je vindt jezelf gewoon niet zo belangrijk. Wat je voor jezelf wilt, denkt en voelt, stop je diep weg. Daarom heb je veel opgekropte emoties, alsof de handrem er voortdurend op staat. En omdat je nooit nee zegt, raak je op een gegeven moment overbelast.

Je rechtvaardigt jezelf met gedachten als: Even slikken en weer doorgaan. Of: Iemand moet het toch doen? Vaak heb je verongelijkte gedachten als: Ik ben weer eens gekke Henkie. Of: Laat mij maar.

Wat je te leren hebt
Je primaire behoefte is de vrijheid om te zijn wie je wilt zijn, om zelf te kiezen wat je wel en niet leuk vindt. Om de wereldbol even opzij te leggen en tot rust te komen. Maar de druk om steeds maar te blijven dragen is groot. Vraag jezelf eens af wat je nou echt gelukkig maakt. En wat je stoort. En wat eigenlijk gewoon te veel voor je is. Waar zeg je nou echt ja tegen en waar zeg je nee tegen? Geef jezelf toestemming om te genieten, en niet pas nadat al het werk gedaan is. Je kunt leren om een betere balans te vinden tussen dragen en genieten. 

De Achiever

Waar jij in uitblinkt
Je hebt een levendige, aanstekelijke energie. Je bereikt veel in het leven en anderen kijken vaak een beetje tegen je op. Je houdt van perfectie. Het geeft je een gevoel van rust en veiligheid als je alles onder controle hebt. Mensen vertrouwen je omdat jij degene bent met overzicht. Je bent realistisch, je anticipeert op wat komen gaat en laat je niet afleiden. Je hebt een hoge mate van sociale souplesse en bent je bewust van het effect van jouw woorden op anderen; een gesprek verloopt altijd precies zoals jij wilt. Tegelijkertijd zorg je ervoor dat je zelf niet kwetsbaar bent en dat anderen niet in je kaarten kunnen kijken. Mensen met dit egotype zijn vaak goede leiders. Je legt je persoonlijke en professionele lat heel hoog, misschien nog wel hoger voor jezelf dan voor anderen. 

Wat je lastig vindt
Je primaire – zij het onbewuste – behoefte is het geven en ontvangen van liefde, vriendelijkheid en warmte. Maar dit is niet iets wat je van nature bij anderen oproept. Je afstandelijke en soms zelfs een beetje ongenaakbare houding roept niet meteen warmte op, maar juist afstand. Om dit patroon te doorbreken zul je moeten leren omgaan met de imperfecties van jezelf, van anderen en van het leven. En dat is lastig voor je: vanbinnen heb je een meedogenloze criticus, die je voortdurend confronteert met het feit dat jij en de rest van de wereld niet aan de eisen voldoen.

Je rechtvaardigt jezelf met gedachten als: Told you so. Ik krijg toch altijd gelijk. Of: Emotionele mensen kan je niet serieus nemen. Maar je kunt jezelf ook behoorlijk in de weg zitten met gedachten als: Wat zullen ze wel niet van me denken als het fout gaat? 

Wat je te leren hebt
Er moet een nieuwe overtuiging groeien, en dat is dat je veel minder controle en dus ook regie hebt over het leven dan je denkt. En dat dit helemaal niet erg is, want imperfecties, twijfels en fouten horen bij het leven. Deze overtuiging zal je zachter maken voor jezelf en menselijker voor anderen om je heen. In ruil voor je ijzeren greep ontvang je meer intimiteit, diepgang in relaties en ontspanning. Je kunt leren om een betere balans te vinden tussen controle en loslaten.